Sesje specjalne SPEC

SPEC 1. Start-upy technologiczne w strategiach obszarów metropolitalnych – opiekun: dr Marcin Baron

Obszary metropolitalne i duże miasta coraz częściej wspierają i obejmują działania ukierunkowane na wsparcie dla nowopowstających firm technologicznych."Moda"na politykę start-upową zastąpiła modę na programy wsparcia przedsiębiorczości oraz promocję inwestycyjną. Jednak, czy firmy te są w stanie istotnie wpływać na strukturę gospodarki? Czy można bazować głównie na takich podmiotach w strategiach zrównoważonego rozwoju miast?Wreszcie, jaka jest rola sektora samorządowego w tych jakże ryzykownych przedsięwzięciach gospodarczych; szczególnie jeśli państwo tworzy własne instrumentarium wsparcia za pośrednictwem NCBiR i PFR?

SPEC2. Nowe trendy w zarządzaniu metropolitalnym – opiekun: dr Marcin Baron

Od lat przyzwyczajeni jesteśmy domyślenia, że w perspektywie funkcjonalnej zarządzanie metropolitalne wprowadzane jest na silnie zurbanizowanych obszarach, w których rozłącznie nie da się prowadzić polityki: przestrzennej, transportowej i gospodarczej. Jednak zmiany technologiczne, jakich doświadczamy, połączone z renesansem miejskości (a nawet modą na metropolitalność) sprawiają, że względem tych trzech, jak i innych funkcji mieszkańcy stawiają coraz to większe oczekiwania. Cyfryzacja usług, ekologizacja życia, zmiany postaw konsumpcyjnych i wiele innych trendów wywierają presję na dotychczasowe modele zarządzania metropolitalnego. Czy polskie obszary metropolitalne potrafią sobie z tym radzić od strony organizacyjnej? Czy stać nas - w perspektywie finansowej - na nadążanie za nowinkami płynącymi ze świata?

SPEC3. Inwestycje w sektorze nieruchomości jako motor rozwoju lokalnego – opiekun: dr Radosław Cyran

Rosnący popyt najemców w ostatnich latach na powierzchnię biurową, magazynową, handlową w Polsce spowodował wysoką aktywność deweloperów. Nowa podaż obiektów komercyjnych doprowadziła do znaczącego zwiększenia poziomu nasycenia i wzrostu konkurencji na lokalnych rynkach nieruchomości. Polski rynek nieruchomości komercyjnych oferując projekty o najwyższej jakości technicznej i funkcjonalnej, z dobrze skomercjalizowaną powierzchnią najmu i gwarancją wyższych zysków niż w wielu innych krajach europejskich przyciąga zarówno coraz większą liczbę inwestorów zagranicznych (m.in. z USA, RPA, Azji, jak i poziom zainwestowanego kapitału. Jakie zatem czynniki mogą wpłynąć na inicjowanie kolejnych procesów inwestycyjnych na dojrzałych rynkach handlowych, biurowych, magazynowych? W jakim stopniu inwestycje w sektorze nieruchomości komercyjnych mogą wpłynąć na rozwój lokalny? Jaka jest rola władz miasta w rozwoju tego sektora nieruchomości.

SPEC4. Rezyliencja miast i regionów Europy Środkowej – zmienność, niepewność, adaptacja, różnorodność, COVID – opiekun: dr hab. Adam Drobniak, prof. UE

Sesja specjalna adresująca problem badawczy: w jaki sposób, biorąc pod uwagę współczesne uwarunkowania rozwoju (globalizacja, cyfryzacja, połączalność, transformacje energetyczna, re-lokalizacja ogniw łańcuchów wartości, polityka spójności UE, COVID-19), miasta i regiony w Europie Środkowej wzmacniają zdolności adaptacyjne w oparciu o różnorodne właściwości ich terytoriów? Czy długookresowe mechanizmy samoregulacyjne gospodarki wystarczą by sprostać kryzysowi na poziomie lokalnym i regionalnym? Jak silna powinna być reakcja samorządów terytorialnych na niespodziewane wydarzenie i jakich obszarów powinna dotyczyć? Jaka jest dynamika odpowiedzi na szok? Dyskusja na temat rezyliencji miejskiej i regionalnej skupiona na zagadnieniach: (a) wzmacniania policentryczności, (b) wprowadzania rozwiązań na rynku mieszkaniowym, (c) rozwoju branż zielonej gospodarki i procesów likwidacyjnych w przemysłach tradycyjnych, (d) rozwoju branż gospodarki kreatywnej (m.in. gaming), (e) urbanizacji małych ośrodków, (f) sprawności działania samorządu w warunkach szoku, (g) strategii rozwoju w warunkach niepewności. Ostatecznie dyskusja podczas sesji specjalnej poświęcona będzie poszukiwaniu rekomendacji w/z budowania zdolności adaptacyjnych w warunkach dynamicznych zmian społeczno-gospodarczych miast i regionów Europy Środkowej?

SPEC5 -Smart city: netokratyczna utopia czy pożądany kierunek rozwoju gospodarki miasta? W poszukiwaniu nowych obszarów badań na rzecz samorządu terytorialnego – opiekun: dr Artur Ochojski

Na całym świecie obserwujemy modę na smart city. Dynamicznie postępująca technologizacja i informatyzacja w niemal każdej dziedzinie życia zmieniają nasze przyzwyczajenia, generują nowe możliwości, przynoszą nowe wyzwania, wzmagają różne typy ryzyka. Samorządy miast chętnie podążają za nowymi trendami wspierane przez duże korporacje globalne zapewniające rozwiązania techniczne. Czy rzeczywiście smart city stało się synonimem miasta radzącego sobie lepiej z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi stosowanymi na rzecz skutecznej organizacji usług publicznych, wdrażania nowych produktów oferty miasta, inwestycji miast z których chętnie korzysta biznes? Smart city to nie tylko technologie, to nie tylko nowe możliwości ujawniane dzięki internetowi rzeczy, czy otwartym danym. Smart city, to także wyzwania. Te, o których słyszymy najczęściej, to ochrona prywatności, skalowanie małych, pilotażowych projektów czy kształtowanie partnerskich relacji z mieszkańcami sięgając po nowe rozwiązań technologiczne. Te, o których słyszymy rzadko, to przede wszystkim sfera ekonomii, kosztów, ryzyka w miastach wdrażających rozwiązania typu smart. Sesja jest okazją do wymiany doświadczeń w obszarze ekonomii, zarządzania strategicznego i polityki lokalnej oraz gospodarki przestrzennej. Jest to także a także okazja do podjęcia rozważań na temat wyzwań społeczno-kulturowych i prawnych bezpośrednio dotyczących fenomenu smart city.

SPEC6: Nowe wyzwania polityki regionalnej w kształtowaniu czynników rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów mniej rozwiniętych – opiekun: prof. dr hab. Paweł Churski

Zmieniające się uwarunkowania procesów rozwojowych stawiają nowe wyzwania polityce regionalnej, które są szczególnie istotne z perspektywy regionów mniej rozwiniętych. Najważniejsze z tych wyzwań są związane z dążeniem do wzrostu efektywności interwencji polityki regionalnej, oraz ze zmieniającym się układem czynników rozwoju i redefinicją ich znaczenia w warunkach postępującego oddziaływania megatrendów, w tym globalizacji i integracji w warunkach kryzysu. Celem sesji jest prezentacja wyników końcowych projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki OPUS 10 -2015/19/B/HS5/00012: Nowe wyzwania polityki regionalnej w kształtowaniu czynników rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów mniej rozwiniętych realizowanego przez Zespół pracowników Zakładu Studiów Regionalnych i Lokalnych Wydziału Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uczestnicy sesji będą mieli okazję zapoznać się z wynikami badań dotyczącymi trzech układów przestrzennych, na których identyfikowano prawidłowości procesu rozwoju społeczno-gospodarczego: państwa i regiony Unii Europejskiej, poziom regionalny i lokalny w Polsce oraz wybrane gminy Wielkopolski. Po części prezentacyjnej odbędzie się panel dyskusyjny z aktywnym udziałem uczestników sesji. Więcej o projekcie patrz: www.forsed.amu.edu.pl.

SPEC7: Dualizm rozwoju - ujęcie terytorialne - opiekun: dr hab. Wojciech Dziemianowicz, prof. UW

Rozwój nie jest zjawiskiem, które przebiega w każdym miejscu w taki sam sposób i charakteryzuje się takimi samymi cechami. Dlatego nie ma jednej prostej recepty na rozwój regionów czy gmin. Często spotykane w politykach rozwoju regionów i gmin "goniących" imitowanie i naśladowanie rozwiązań stosowanych przez tzw. "liderów" po prostu zawodzą. Można sformułować wiele wątpliwości zarówno w stosunku do sposobu pomiaru rozwoju (PKB?), celów rozwoju a także samej istoty rozwoju. W przestrzeni funkcjonują zarówno jednostki bogate, jak i biedne, wysoko i słabo rozwinięte. Czasem są one położone bardzo blisko siebie. Jakie czynniki decydują o tym, że można tak bardzo różnić się "po sąsiedzku"? Czy celem polityki rozwoju powinno być dążenie do wyrównywania tych różnic, czy też inteligentna odpowiedź na aspiracje wspólnot lokalnych?

SPEC8: Miasta współdzielenia (sharing cities) i miasta współpracy (co-cities) - opiekun: dr Adam Polko

We współczesnych miastach zachodzą procesy, które stanowią argument przemawiający na rzecz dwóch nowych koncepcji rozwoju: miasta współdzielenia (sharing city) oraz miasta współpracy (co-city). W pierwszym przypadku użytkownicy miasta współdzielą zasoby miejskie, w celu podniesienia efektywności gospodarowania. Tym samym w miastach rozwijanych jest wiele inicjatyw począwszy od ogrodów społecznościowych, poprzez przestrzenie co-workingowe, a skończywszy na Airbnb, czy Uberze. W drugim przypadku rosnąca świadomość mieszkańców w zakresie korzystania z "prawa do miasta" (right to the city) i traktowania miasta jako dobra wspólnego (urban commons), prowadzi do ich samoorganizacji i kolektywnego działania na rzecz najbardziej istotnych dla nich spraw. W związku z powyższym warto podjąć próbę odpowiedzi na następujące pytania: W jaki sposób ekonomia współdzielenia (sharing ecomomy) wpływa na rozwój miast? Jakimi motywacjami kierują się wspólnoty miejskie gospodarując miejskimi dobrami wspólnymi? Jaka jest skuteczność partycypacyjnego podejścia do zarządzania miastami, metropoliami i regionami?

SPEC9. Środowisko i adaptacja do zmian klimatu w mieście i regionie – opiekun:dr Agnieszka Rzeńca

Dysproporcje pomiędzy deklarowaną świadomością ekologiczną, a „zachłannością ekonomiczną” nie służą realizacji trwałego i zrównoważonego rozwoju w skali światowej, ale również lokalnej. Problem ten bezpośrednio dotyczy również miast podlegających intensywnym przemianom społeczno-gospodarczym i przestrzennym, koncentracji różnych form działalności oraz produkcji towarów, usług, „wiedzy i idei”, ale również nadprodukcji odpadów i zanieczyszczeń, marnotrawstwa zasobów i energii. W efekcie rosną koszty funkcjonowania miasta i pogarszają się warunki życia mieszkańców. Mimo wysiłków inwestycyjnych i organizacyjno-planistycznych (m.in. opracowanie Miejskich Planów Adaptacji do zmian klimatu, planów gospodarki niskoemisyjnej, strategii zrównoważonej mobilności) samorząd lokalne stoją przed olbrzymim wyzwaniem, aby ograniczać i przeciwdziałać zagrożeniom środowiskowym, tj. bieda środowiskowa (environmental poverty), ekstremalne zjawiska pogodowe i in., oraz ich konsekwencjom. W konsekwencji, kluczowym pytaniem jest jak projektować i planować politykę rozwoju miast i regionów w warunkach kryzysu środowiskowego?

SPEC10. Kreowanie kapitału terytorialnego – opiekun: dr hab. Aleksandra Nowakowska, prof.UŁ

Kapitał terytorialny tworzy zasób strategicznie cenny dla podmiotów funkcjonujących w terytorium oraz nowe możliwości rozwoju i budowania przewagi konkurencyjnej miast i regionów. W literaturze przedmiotu powszechne jest twierdzenie, że sukces przestrzennych systemów gospodarczych w coraz większym stopniu zależy od ilości i jakości kapitału terytorialnego, szczególnie takich komponentów jak: kapitał instytucjonalny, relacyjny, społeczny czy ludzki. Potencjał ten jest zakorzeniony w lokalnej strukturze społeczno-gospodarczej, sieciach relacji, kulturze, tożsamości, rynku pracy. Jego uruchomienie poprzez dopasowanie inwestycji do specyfiki i zasobów danego miejsca skutkuje wyższą stopą zwrotu z inwestycji i wzmacnia efekty synergii pomiędzy różnymi podmiotami i sektorami gospodarki.

SPEC11. Cittaslow jako model rozwoju i współpracy miast w Polsce – opiekun: dr Eliza Farelnik

Model rozwoju slow city wykorzystywany jest w coraz większej liczbie miast w Polsce i na całym świecie. Sesja specjalna, poświęcona rozwojowi Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow, koncentrować się będzie na następujących zagadnieniach: motywy przyjęcia modelu slow city i przystąpienia miast do sieci Cittaslow; zróżnicowanie potencjału społeczno-gospodarczego miast członkowskich; główne kierunki, obszary i efekty współpracy miast Cittaslow; narzędzia lokalnej i ponadlokalnej polityki rozwoju, wykorzystywane z myślą o pobudzaniu rozwoju slow cities. Ważny element dyskusji stanowić będą krajowe i międzynarodowe uwarunkowania rozwoju sieci Cittaslow, takie jak: polityka władz regionalnych, globalne tendencje w turystyce,aktywność organów międzynarodowego stowarzyszenia Cittaslow czy dostrzeżenie Cittaslow w polityce spójności Unii Europejskiej. Wśród wielu pytań stawiane będą również te, dotyczące perspektyw rozwoju sieci Cittaslow oraz możliwości ewolucji modelu slow city w kierunku modeli hybrydowych.

SPEC12. Institutional innovations in local government – around behavioural economics and choice architecture /sesja w języku angielskim/ Innowacje instytucjonalne w samorządzie terytorialnym – wokół ekonomii behawioralnej i architektury wyboru – opiekun: dr hab., prof. UŁ Mariusz Sokołowicz

Special Session goal: To discuss the areas in which the approach described above can be used in local and regional governments and to share research results from this area of studies. Theses: (1) The effectiveness of local government policy is conditioned by the acceptance of its assumptions by citizens; (2) In order to persuade the inhabitants to take actions conducive to sustainable urban development, behavioural economics and choice architecture tools can be used; (2a) Behavioural economics is testing and searching for solutions that helps with convincing people to make choices that are consistent with the intentions of decision-makers; (2b) The choice architecture is the organisation of the "choice environment" (social, legal, but also spatial conditions) that induce people to make decisions that are beneficial to society or to themselves, without actually restricting freedom of choice; (3) Many of the tools of behavioural economics and choice architecture can be used in local government policies.

Cel sesji specjalnej: Dyskusja nad obszarami, w których opisane powyżej podejście może być wykorzystane w samorządach, oraz dzielenie się wynikami badań z tego obszaru. Tezy: (1) Warunkiem skuteczności polityki samorządowej jest akceptacja jej założeń przez mieszkańców; (2) Aby przekonać mieszkańców do działań sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi miast, można stosować narzędzia ekonomii behawioralnej i tzw. architektury wyboru; (2a) Przedmiotem zainteresowania ekonomii behawioralnej jest testowanie i poszukiwanie takich rozwiązań, które zwiększą efektywność działań zmierzających do przekonywania ludzi do dokonywania wyborów zbieżnych z zamierzeniami decydentów; (2b) Architektura wyboru to takie zorganizowanie „środowiska wyboru" (rozumianego jako warunki społeczne, prawne, ale także przestrzenne), które skłaniają ludzi do podejmowania decyzji, które są korzystne dla społeczeństwa lub dla nich samych, bez faktycznego ograniczania wolności wyboru; (3) Wiele z narzędzi ekonomii behawioralnej i tzw. architektury wyboru można stosować w samorządzie terytorialnym