Z każdą kolejną edycją ŚFN docieramy z nauką jeszcze dalej! Tegoroczna, siódma odsłona Festiwalu na długo pozostanie w naszej pamięci, zwłaszcza że to dopiero początek wielkich obchodów – EuropejskiegoMiasta Nauki Katowice 2024.

Po raz kolejny spotkaliśmy się w Międzynarodowym Centrum Kongresowym, tym razem świętując naukę przez pełne trzy dni (9-11 grudnia 2023 r.). Trzeba przyznać, że zebrała się nas cała masa, gdyż Festiwal odwiedziło blisko 69 tys. osób, a prawie 10 tys. śledziło nasze transmisje online. Z roku na rok zaskakujecie nas coraz bardziej!

Moc muzyczno-naukowych wrażeń – widowisko KATOPOLIS

Tegoroczny ŚFN, pod hasłem: Nauka da nam przyszłość, był częścią weekendu otwarcia EMNK 2024, podobnie jak uroczyste rozpoczęcie obchodów nadania Katowicom tego zaszczytnego tytułu – widowisko naukowo-muzyczne KATOPOLIS. Cieszące się ogromnym zainteresowaniem wydarzenie, które w sobotni wieczór w Hali Widowiskowo-Sportowej „Spodek” zgromadziło aż 6 tys. widzek i widzów, nie powstałoby bez udziału twórczyń i twórców związanych ze środowiskiem akademickim, w tym m.in. naukowczyń i naukowców z katowickich uczelni, aktorek i aktorów teatrów z regionu, a także artystek i artystów polskiej sceny muzycznej, uczelnianych chórów i zespołów muzycznych. Nad ostatecznym kształtem widowiska pracowali: Miuosh – raper i producent muzyczny, Zbigniew Rokita – pisarz, dziennikarz, laureat Nagrody Literackiej „Nike”, dr Jan P. Matuszyński – reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych, a także Mateusz Znaniecki – reżyser filmowy i aktor. Na scenie muzycznej wystąpili: Natalia Grosiak, Julia Pietrucha, Dawid Tyszkowski, Piotr Rogucki, Mela Koteluk, Krzysztof Zalewski, Natalia Szroeder, Igo oraz Jan Stokłosa. Niesamowite doznania muzyczne zapewniły nam również: Chór Uniwersytetu Śląskiego „Harmonia”, Chór Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Chór Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Akademicki Chór Politechniki Śląskiej, Cieszyńska Orkiestra Dęta Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Stokłosa Collective Orchestra. Widowisko uświetnili też aktorki i aktorzy z Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego, Teatru Korez oraz Teatru Rozrywki: Grażyna Bułka, Marcin Gaweł, Barbara Lubos, Izabela Malik, Mirosław Neinert, Wiesław Sławik i Robert Talarczyk, a także Studencki Zespół Pieśni i Tańca Katowice Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Widowisko KATOPOLIS miało charakter charytatywny – dochód ze sprzedaży został przekazany na wsparcie rozwoju młodzieży województwa śląskiego w ramach programu realizowanego przez Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024 w partnerstwie z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci.

Miasto Nauki w przestrzeni 7. ŚFN

Nawiązaniem do rozpoczęcia obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 podczas samego Festiwalu był rynek idei Miasta Nauki składający się z sześciu scen, które odpowiadały ścieżkom tematycznym EMNK 2024: 

1. Klimat i środowisko;2. Zdrowie i jakość życia;3. Przemysły przyszłości;4. Innowacje społeczne;5. Dziedzictwo przemysłowe i kulturowe;6. Kreacja i krytyka.

Tegoroczną nowością były również ścieżki zwiedzania, poprzez które chcieliśmy ułatwić naszym uczestniczkom i uczestnikom poruszanie się po festiwalowej przestrzeni i dobór aktywności. Sześć ścieżek nawiązywało do wspomnianych wyżej ścieżek tematycznych EMNK 2024, z kolei pozostałe cztery stworzyliśmy z myślą o różnych grupach odbiorczyń i odbiorców oraz konkretnych potrzebach. Wśród tych ścieżek znalazły się: ścieżka aktywności dla nauczycieli, ścieżka dostępności i otwartości na indywidualne potrzeby, ścieżka ŚFN z dzieckiem w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz ścieżka ŚFN w dwie godziny.

Motorsport i choroby poprzemysłowe – nowe strefy specjalne

7. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE uświetniły dwie wyjątkowe strefy specjalne – strefa motorsportu oraz strefa chorób poprzemysłowych im. Jolanty Wadowskiej-Król. Wspaniałe grono gości, którzy w pasjonujący sposób udowodnili, że nauka i sporty motorowe idą ze sobą w parze, przyciągnęło nie tylko miłośników motoryzacji. Strefę motorsportu koordynował Mikołaj Sokół – dziennikarz i specjalista w Formule 1, pozwalając nam bliżej poznać znanych w branży kierowców wyścigowych i rajdowych czy ekspertów, w tym Kajetana Kajetanowicza – rajdowego mistrza świata WRC2, jedynego kierowcę zdobywającego podium mistrzostw świata WRC co roku w ostatnich pięciu latach, Marcina Budkowskiego – eksperta w dziedzinie Formuły 1, byłego dyrektora technicznego FIA (Światowej Federacji Samochodowej) czy Johna Kirkpatricka – brytyjskiego eksperta ds. szkolenia kierowców, dyrektora Jim Russell Racing School.

Aby zachować pamięć o niezwykłej lekarce Jolancie Wadowskiej-Król, której działania w latach 70. i 80. przyczyniły się do uratowania przed zachorowaniem lub śmiercią na ołowicę tysiące dzieci, zdecydowaliśmy się nazwać na jej cześć drugą z naszych stref specjalnych. Zależało nam na tym, by podkreślić znaczenie problemu, jakim są choroby środowiskowe – zarówno z medycznej, jak i społecznej perspektywy. O samej Wadowskiej-Król mogliśmy więcej posłuchać w panelu prowadzonym przez dr hab. Lucynę Sadzikowską, z kolei kwestię chorób środowiskowych na Śląsku poruszyli podczas debaty naukowcy z różnych dyscyplin. Spotkaliśmy się również z byłymi pracownikami Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice” oraz rodowitymi szopieniczanami, których wspomnienia i refleksje na temat dzieciństwa spędzonego w dzielnicy przybliżyły nam historię tego miejsca.

Aby po raz kolejny podkreślić, że ŚFN jest wydarzeniem dla osób w każdym wieku, zaproponowaliśmy w tym roku również strefę rodzinną: Dzieci budują Miasto Nauki, gdzie zaprosiliśmy nasze najmłodsze uczestniczki i naszych najmłodszych uczestników na warsztaty, zabawy edukacyjne i niezwykłe doświadczenia, a także do wykonania specjalnego zadania – samodzielnego wybudowania swojego własnego, wymarzonego miasta nauki.

Sławy śląskiej nauki – nowości w przestrzeni 7. ŚFN

Chociaż możemy poszczycić się tym, że należymy do największych wydarzeń popularnonaukowych w Europie, kładziemy nie mniejszy nacisk na regionalny charakter Festiwalu. Naszą siłą są przede wszystkim śląskie naukowczynie i śląscy naukowcy, których osiągnięcia pozwalają nam sięgać coraz dalej, zdobywać kolejne naukowe szczyty. Aby uczcić najwybitniejsze grono badaczek i badaczy z uczelni należących do Konsorcjum Akademickiego Katowice – Miasto Nauki, na 7. ŚFN stworzyliśmy specjalną przestrzeń, gdzie mogli oni podzielić się swoją naukową działalnością – wysłuchaliśmy ich na zupełnie nowej scenie „Silesian Hall of Fame”. Spotkania prowadzone były przez red. Ewę Niewiadomską – dziennikarkę Radia Katowice, Wojciecha Orlińskiego – wybitnego znawcę twórczości Stanisława Lema, a także Łukasza Szweja – dziennikarza, radiowca i miłośnika astronomii.

Naukowe wykłady, rozmowy, debaty i pokazy śledziliśmy również m.in. na scenie głównej, scenie „World Science”, scenie „Nauka. To Lubię!” (prowadzonej po raz kolejny przez naszego ambasadora, dr. Tomasza Rożka), scenie Pulsar (organizowanej we współpracy z tygodnikiem „Polityka”), scenie 357 (tworzonej wraz z Radiem 357), scenie EMNK „Czytamy naturę” (powstałej we współpracy z dr. Łukaszem Lamżą), scenie przynależności czy scenie Doliny Rawy, jak również przy Drzewie Opowieści (współtworzonym z Festiwalem Słowa im. Jerzego Pilcha „Granatowe Góry”) oraz na dwóch Przystankach Nauka (tym razem nazwanych na cześć noblistów – Alberta Einsteina oraz Wisławy Szymborskiej).

Zależało nam też, by w przestrzeni festiwalowej znalazły się miejsca podkreślające otwarty charakter wydarzenia. Aby stworzyć pole do szczerej rozmowy, odkrywania własnej wrażliwości, przekraczania uprzedzeń oraz poznawania swoich wzajemnych doświadczeń związanych z innością, zainicjowaliśmy Żywą Bibliotekę, z kolei w strefie dostępności mogliśmy doświadczyć świata z perspektywy osób z niepełnosprawnościami oraz lepiej poznać ich potrzeby.

Podczas 7. ŚFN zaprezentowaliśmy 700 aktywności – wykładów, warsztatów, pokazów, wystaw, debat, spotkań, wykładów oraz wiele innych, w tym wydarzenia w języku angielskim. By proponowane aktywności znalazły jeszcze szersze grono odbiorców, zadbaliśmy również o tłumaczenia na język migowy.

Goście specjalni 7. ŚFN

Nie byłoby Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE bez wystąpień znakomitych popularyzatorek i popularyzatorów nauki. Tym razem odwiedziło nas aż 120 gości specjalnych, w tym 102 gości polskich oraz 18 gości zagranicznych. Wśród naukowczyń i naukowców z kraju pojawili się u nas m.in.:

• Dawid Myśliwiec – doktor nauk chemicznych, założyciel dwóch kanałów popularnonaukowych na YouTubie – Uwaga! Naukowy Bełkot i Wyłącznie Naukowy Bełkot.
• Paulina Różyło-Nowicka – pilotka szybowcowa, liniowa i akrobacyjna, jedyna w Polsce kobieta oblatywacz.
• prof. Krzysztof Zanussi – reżyser, producent, scenarzysta, autor znanych na całym świecie filmów.
• Maria Rotkiel – psycholog, trenerka motywacyjna, mówczyni inspirująca.
• prof. dr hab. Andrzej Dragan – profesor fizyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz National University of Singapore, twórca fotograficznego efektu Dragana.
• Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka – dziennikarka popularnonaukowa, ambasadorka ŚFN.

Z kolei spośród gościń i gości zagranicznych swoją obecnością zaszczycili nas m.in.:

• prof. Mike Berners-Lee – założyciel i dyrektor Small World Consulting, czołowy myśliciel na temat zmian klimatycznych i wyzwań XXI wieku.
• dr Niamh Shaw – popularyzatorka nauk STEAM, pisarka, badaczka, ESA Champion for Education, członkini The Explorers Club oraz reporterka kosmiczna.
• prof. Derrick de Kerckhove – jeden z najbardziej znaczących badaczy na świecie w dziedzinie nowych mediów, relacji społeczeństwa, kultury i technologii (STS).
• Alaina Wood – naukowczyni zajmująca się zrównoważonym rozwojem i popularyzacją wiedzy o klimacie, działaczka na rzecz sprawiedliwości klimatycznej.
• prof. Lewis Dartnell – astrobiolog, pracownik Uniwersytetu Westminster.
• Ginny Smith – pisarka, prezenterka naukowa, pasjonatka neurobiologii.
• Greg Foot – popularyzator nauki, dziennikarz naukowy i prezenter związany z BBC.

Laury dla wyjątkowych ludzi nauki

Podczas 7. ŚFN nie mogło zabraknąć rozstrzygnięć naszych naukowych konkursów, w których po raz kolejny doceniliśmy odważnych, wyróżniających się pasjonatów nauki.

Wyłoniliśmy laureatki i laureatów Śląskiej Nagrody Naukowej 2023, wśród których znaleźli się artystki i artyści, badaczki i badacze, naukowczynie i naukowcy oraz twórczynie i twórcy, którzy w znaczący sposób przyczyniają się do rozwoju i promowania śląskiej nauki. Drogą głosowania internautów oraz wyboru jury nagrodziliśmy trzy najciekawsze prace w konkursie OFF Science – Przegląd Garażowych Wynalazków 2023, a także zwycięzców konkursu o Nagrodę POP Science 2023 w pięciu kategoriach. Co więcej, uroczystość wręczenia tej drugiej nagrody rozpoczęliśmy od przyznania po raz pierwszy Nagrody Specjalnej POP Science – Wybitny Popularyzator naszemu ambasadorowi Wiktorowi Niedzickiemu – dziennikarzowi radiowemu i telewizyjnemu, członkowi jury konkursów POP Science i OFF Science od ich pierwszych edycji. Z kolei jeszcze przed rozpoczęciem 7. ŚFN nagrodziliśmy szkolne projekty naukowe w ramach konkursu „Młodzi dla przyszłości Śląska”. 

Wszystkim laureatkom i laureatom jeszcze raz serdecznie gratulujemy! 

7. ŚFN w liczbach

Jak co roku przychodzimy z mniej lub bardziej zaskakującymi statystykami tegorocznej edycji ŚFN. Prezentują się one następująco:

• 1 – widowisko KATOPOLIS.
• 2 – strefy specjalne 7. ŚFN.
• 3 – podmioty samorządu terytorialnego będące gospodarzami 7. ŚFN: Miasto Katowice (miasto gospodarz wydarzenia), Województwo Śląskie i Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (współgospodarze).
• 4 – festiwalowe konkursy.
• 6 – ścieżek tematycznych Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.
• 9 – uczelni współorganizujących 7. ŚFN z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach jako liderem i pomysłodawcą przedsięwzięcia.
• 14 – ambasadorów i ambasadorek ŚFN.
• 50 – tygodni Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.
• 68 – sponsorów i patronów, którzy wsparli 7. ŚFN finansowo i medialnie.
• 120 – gości specjalnych.
• 325 – pracowników i pracowniczek.
• 480 – zgłoszeń do wolontariatu.
• 630 – stołów do stanowisk pokazowych.
• 700 – różnych atrakcji, w tym pokazów, warsztatów, wystaw, debat, spotkań, wykładów oraz wiele innych.
• 2 500 – krzeseł ;)
• 2 691 – prelegentek i prelegentów.
• 6 000 – osób zgromadzonych na widowisku KATOPOLIS.
• 9 300 – filiżanek herbaty ;)
• 9 597 – wyświetleń transmisji online.
• 68 700 – uczestników i uczestniczek 7. ŚFN w Międzynarodowym Centrum Kongresowym.
• 11 375 000 – kroków osób pracujących podczas wydarzenia ;)

Liczby te mówią same za siebie – jesteście niesamowici! Z całego serca dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do tak znakomitej organizacji 7. ŚFN oraz weekendu otwarcia EMNK 2024 – osobom zaangażowanym w tworzenie Festiwalu, sponsorom i patronom, gościniom i gościom oraz uczestniczkom i uczestnikom naszego wydarzenia. To dla nas wielka radość i zaszczyt – móc działać i cieszyć się nauką w tak znakomitym gronie! Jesteśmy wam ogromnie wdzięczni i mamy nadzieję, że będziemy razem tworzyć kolejne edycje Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE!

A to dopiero początek! 50 tygodni w Mieście Nauki

Już teraz hucznie świętujemy nadanie Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024, jednak właściwe obchody dopiero przed nami! Czeka nas 50 tygodni w Mieście Nauki, z których każdy będzie koncentrować się na jednym naukowym temacie, ważnym z perspektywy naszego kraju oraz świata. 

W programie Europejskiego Miasta Nauki przewidziano również wydarzenia strategiczne, m.in.:

• 12–15 czerwca 2024 – międzynarodową konferencję EuroScience Open Forum (ESOF 2024) w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach,
• czerwiec–wrzesień 2024 – European Science in the City Festival – inicjatywę komisji europejskiej z szeregiem wydarzeń popularnonaukowych dotyczących europejskich misji badawczych,
• czerwiec 2024 – EU Talent Fair – europejską inicjatywę targów pracy dla naukowców i naukowczyń,
• wrzesień 2024 – europejskie finały EUCYS: European Union Contest for Young Scientists,
• wrzesień 2024 – organizację TalentOn – europejskiej inicjatywy dla młodych naukowców i naukowczyń,
• październik 2024 – Międzyuczelnianą Inaugurację Roku Akademickiego 2023/2024,
• 6–10 grudnia 2024 – zamknięcie obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024 w Hali Widowiskowo-Sportowej „Spodek” oraz w Międzynarodowym Centrum Kongresowym podczas 8. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE.

Chociaż 7. ŚFN już za nami, nie spoczywamy na laurach i przygotowujemy się do rozpoczynającego się już niebawem roku Europejskiego Miasta Nauki. Jeśli chcecie być na bieżąco z naszymi działaniami oraz naukowymi nowościami, koniecznie zapiszcie się na festiwalowy newsletter Supernova. Do zobaczenia na 8. Śląskim Festiwalu Nauki KATOWICE, na który już teraz serdecznie zapraszamy!

Filmowe podsumowanie 7. ŚFN

7. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE organizują: Uniwersytet Śląski w Katowicach (lider i pomysłodawca przedsięwzięcia), Miasto Katowice (miasto gospodarz wydarzenia), Województwo Śląskie i Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (współgospodarze), a także Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Politechnika Częstochowska, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach oraz Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”.

Sponsorami złotymi festiwalu są: Reply, PKO Bank Polski, PZU Życie S.A., ING Bank Śląski S.A., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. oraz GRUPA American Heart of Poland oraz Koleje Śląskie. Głównymi partnerami instytucjonalnymi są: Węglokoks S.A., Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach, NAWA: Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, Polska Agencja Inwestycji i Handlu S.A., Europejska Inicjatywa Społeczna oraz Sieć Badawcza Łukasiewicz. Sponsorem srebrnym są: JAS FBG oraz Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Fundacja Uniwersytetu Śląskiego. Sponsorem brązowym są Operator Gazociągów Przemysłowych GAZ-SYSTEM S.A. oraz Decathlon. Partnerem miedzianym jest ASTRA-DENT Śląskie Centrum Implantologii i Stomatologii Estetycznej. Partnerami są: iStudies - Ambassadors of Apple Solutions, KIA Euro-Kas, Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci, Polska Agencja Kosmiczna POLSA, Fundacja Nauka. To lubię!, Regionalne Centrum Wolontariatu, Bajka Pana Kleksa, Centrum Edukacji i Zabawy Jeżyk, Fundacja W TO MI GRAJ - Lufcik na Korbkę, Laboratorium Pana Korka, Przedszkole Super Giganci i Żłobek GigaBajtle, Mobilna Strefa Kreatywności oraz Festiwal Granatowe Góry im. J. Pilcha.

Patronatem honorowym objęli wydarzenie: Minister Edukacji i Nauki, Minister Kultury Dziedzictwa Narodowego, Minister Sportu i Turystyki, Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Centrum Badań Kosmicznych PAN, Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Urząd Patentowy RP, Marszałek  Województwa Śląskiego, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Prezydent Miasta Katowice, Prezydent Miasta Chorzów, Prezydent Miasta Częstochowa, Prezydent Miasta Bytom, Burmistrz Miasta Cieszyna, Prezydent Miasta Zabrze. 

Głównymi patronami medialnymi 7. ŚFN są: Radio 357, Polityka, Wiedza i Życie, Świat Nauki, Pulsar i Onet. Regionalnym patronem medialnym jest Radio Katowice. Patronami medialnymi są również: PAP Nauka w Polsce, Dziennik Zachodni, Gazeta Wyborcza, Radio Bielsko i Radio Express, Gość Niedzielny, Radio eM, wKatowicach.eu, Forum Akademickie, Gazeta Uniwersytecka Uniwersytetu Śląskiego, Radio Egida, Przystanek Nauka. Matronatem medialnym objął wydarzenie Magazyn Kosmos dla Dziewczynek.