Co roku w trzeci czwartek maja świętowany jest dzień, który popularyzuje ideę dostępności, a także wskazywanie kierunków zmian jakie w tym obszarze mogą być wprowadzane. Idea dostępności odwołuje się do podstawowych, a zarazem najgłębszych zasad humanizmu. To troska o potrzeby, godność i swobodny rozwój każdego człowieka w jego środowisku naturalnym i społecznym, a więc także w środowisku studenckim i szerzej akademickim.
O problemie dostępności, a właściwie jej braku uświadamiamy sobie, w momencie osobistego doświadczenia, gdy dotyczy ono bezpośrednio nas lub osób nam bliskich. W sposób najbardziej uciążliwy brak dostępności odczuwają osoby z niepełnosprawnością stanowiące ok 4,5 mln obywateli polskiego społeczeństwa, w tym seniorzy. Jednakże jest to potrzeba ważna dla wszystkich, ponieważ każdy z nas w wyniku zdarzeń losowych zostanie pozbawiony swojej autonomiczności.
Szacuje się, że w związku z intensywnym rozwojem cywilizacji i uprzemysłowienia, a co za tym idzie zwiększeniem poziomu stresu – przewidywane jest nasilenie się ryzyka pogorszenia kondycji psychicznej społeczeństwa.
Z drugiej zaś strony można powiedzieć, że szybki rozwój nowoczesnych technologii sprzyja zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami. Właściwie nie ma obecnie dziedziny życia, w której nie korzystalibyśmy z komputerów, systemów informatycznych, aplikacji. Z drugiej zaś strony można powiedzieć, że szybki rozwój nowoczesnych technologii sprzyja zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami. Właściwie nie ma obecnie dziedziny życia, w której nie korzystalibyśmy z komputerów, systemów informatycznych, aplikacji. Powoduje to stały wzrost zapotrzebowania na pracowników z branży IT, w której osoby z niepełnosprawnością są bardzo chętnie zatrudniane.
Patrząc perspektywicznie – dostępność się po prostu opłaca. Rosnąca populacja osób starszych stanowić będzie coraz bardziej istotny segment konsumentów dóbr i usług, co stwarza szanse dla rozwoju tzw. srebrnej gospodarki (gospodarki senioralnej), kładącej szczególny nacisk na dostępność. Różnorakie wprowadzane dzięki dostępności ułatwienia pomagają w szybszej orientacji w terenie, budynkach użyteczności publicznej. Wiele rzeczy staje się po prostu bardziej przyjaznych, przystępnych i intuicyjnych w obsłudze, a wprowadzenie ich nie wymaga większych nakładów, ale innego sposobu projektowania.
Kluczowe jest myślenie wielowymiarowe i perspektywiczne o dostępności. W Polsce realizowany jest Program Dostępność Plus, który koncentruje się na dostosowaniu przestrzeni publicznej, architektury, transportu i produktów/usług do wymagań wszystkich obywateli.
W roku 2019 została uchwalona Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, w której wyodrębniono 3 zasadnicze obszary:
- architektoniczny,
- informacyjno-komunikacyjny,
- cyfrowy.
W każdym z tych obszarów sprecyzowano tzw. minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności. Wprowadzono też do systemu prawnego takie pojęcia jak uniwersalne projektowanie czy racjonalne usprawnienia, dzięki którym powstające w przyszłości obiekty, produkty, usługi muszą być dostosowane do szerokiego kręgu odbiorców.
Dostępność a Uniwersytet
Zmiany związane z dostępnością obejmują również polskie uczelnie. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju prowadzi konkurs Uczelnia Dostępna. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach zakwalifikował się do udziału w tym programie - realizuje projekt "UEKat dostępny – program wsparcia procesu kształcenia dla osób ze szczególnymi potrzebami”.
W jego ramach wyodrębniono sześć obszarów, w ramach których podejmowane działania mają na celu wprowadzenie na Uniwersytecie zmian zwiększających zapewnienie przez uczelnię dostępności komunikacyjnej, administrowanych stron internetowych, narzędzi informatycznych, procesu rekrutacji i kształcenia, wprowadzenie do programów kształcenia modyfikacji zapewniających ich dostępność dla studentów z niepełnosprawnościami oraz działań z zakresu dostępności architektonicznej.
Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej programu.
Oprócz realizowanego obecnie projektu, w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach podejmowane są liczne działania mające na celu przystosowanie Uczelni do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz wyrównanie ich szans edukacyjnych.
Obszary działań
- pomoc przy rozwiązywaniu indywidualnych i systemowych problemów studentów z niepełnosprawnościami udzielaną przez Pełnomocnika Rektora ds. Osób ze Szczególnymi Potrzebami oraz Centrum Wsparcia Osób ze Szczególnymi Potrzebami,
- wsparcie finansowe (stypendia specjalne),
- zmiany uregulowań prawnych,
- zakup sprzętu i oprogramowania specjalistycznego ułatwiającego edukację osobom z różnymi dysfunkcjami zdrowotnymi,
- likwidacja barier architektonicznych,
- udział w konferencjach, szkoleniach i kursach o tematyce poruszającej problemy i sprawy osób z niepełnosprawnościami.
Studentom ze szczególnymi potrzebami proponujemy rozwiązania, które w żaden sposób nie obniżają jakości kształcenia, ale pomagają w realizacji celu jakim jest uzyskanie dyplomu, np. zmiana formy egzaminu, zmiana warunków uczestnictwa w zajęciach, dostęp do dostosowanych materiałów dydaktycznych i inne.
Do kogo skierowana jest pomoc?
- osoby niepełnosprawne ruchowo,
- osoby niewidome i niedowidzące,
- osoby niesłyszące i słabosłyszące,
- osoby z zaburzeniami psychicznymi,
- osoby z chorobami przewlekłymi i innymi trudnościami zdrowotnymi.
Przykładowe rodzaje wsparcia
- dzielenie materiału zaliczeniowego na mniejsze partie,
- zamiana formy egzaminu z ustnej na pisemną lub z pisemnej na ustną,
- zdawanie egzaminu przy pomocy formularzy z dostosowaną wielkością czcionki,
- wydłużenie czasu zdawania egzaminu, zaliczenia,
- korzystanie ze wsparcia tłumacza języka migowego,
- korzystanie z pomocy asystenta studenta/doktoranta,
- pomoc psychologa (w ramach umowy zlecenia zatrudniamy dwóch psychologów, którzy są dostępni dla studentów, doktorantów i pracowników Uczelni, nie tylko tych posiadających orzeczenia o niepełnosprawności ale dla wszystkich, którzy potrzebują wyciszenia, rozmowy, pomocy),
- pomoc przy zakwaterowaniu w akademiku (dwa pokoje dostosowane do studentów z niepełnosprawnością ruchu),
- udostępnienie materiałów z zajęć dydaktycznych,
- kserowanie notatek i materiałów dydaktycznych,
- zakup specjalistycznych, trudnodostępnych pozycji książkowych (udostępnianych w Bibliotece Uczelni, możliwość wypożyczenia),
- członkostwo w Organizacji Studentów Niepełnosprawnych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach - OSN,
- pomoc przy uzyskaniu pozwolenia na wjazdu na wewnętrzny parking Uczelni,
- organizację szkoleń, warsztatów w zakresie aktywizacji zawodowej, doradztwa zawodowego oraz własnej działalności gospodarczej,
- organizację kursów językowych,
- organizację zajęć wyrównawczych z wychowania fizycznego,
- opiniowanie zasadności udzielania indywidualnego planu studiów oraz innych pism wymagających uzasadnienia,
- dodatkowy lektorat językowy dostosowany do potrzeb.
Sprzęt wspomagający naukę
Przy Centrum Języków obcych mieści się pracownia, wyposażona w specjalistyczny sprzęt wspomagający naukę języków obcych i innych zajęć dydaktycznych:
- komputery z oprogramowaniem dla osób niedowidzących,
- klawiatury z dużą czcionką,
- skaner umożliwiający powiększanie tekstu pisanego,
- syntezor mowy,
- drukarka Braille’a,
- aparaty wspomagania słuchu z pętlą indukcyjną,
- specjalistyczny księgozbiór.
Zajęcia z wychowania fizycznego
W ramach zajęć wyrównawczych z wychowania fizycznego oferujemy:
- gimnastykę korekcyjno-kompensacyjną,
- pływanie,
- ćwiczenia hatha jogi,
- ćwiczenia na siłowni (np. ergometr rowerowy).
Istotnym elementem decydującym o wysokiej jakości zajęć wyrównawczych z wychowania fizycznego, jest powstanie sekcji pływackiej dla studentów niepełnosprawnych. Studenci w ramach tej sekcji biorą udział w Mistrzostwach Polski Studentów Niepełnosprawnych, gdzie co roku zdobywają wysokie pozycje indywidualne i drużynowe.
Dostosowanie infrastruktury
Uniwersytet podejmuje również działania nad dostosowaniem budynków do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Najlepiej przystosowanym obiektem jest budynek A, który z małymi wyjątkami jest w pełni dostępny. Efektem dotychczasowych prac są m.in.: automatycznie otwierane drzwi, zmodernizowana winda, toalety dla osób z niepełnosprawnościami.
Uczelnia zachęca studentów z niepełnosprawnościami do uczestnictwa w różnorodnych zawodach i konkursach im dedykowanych oraz stwarza warunki do udziału w wydarzeniach kulturalnych.
Do potrzeb osób z niepełnosprawnościami dostosowana została również strona www Uczelni zgodnie ze standardem WCAG 2.0.
Dołącz do nas