Wieczór Miasta Nauki oraz podpisanie Deklaracji Miasta Nauki [relacja]

Pierwszego dnia 8. Śląskiego Festiwalu Nauki miał miejsce Wieczór Miasta Nauki połączony z podpisaniem Deklaracji Miasta Nauki. W uroczystości uczestniczyły władze uczelni zrzeszonych w Konsorcjum Akademickim - Katowice Miasto Nauki, a także władze miasta Katowice, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach reprezentowała JM Rektor prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak wraz z Prorektorami: prof. dr. hab. Maciejem Nowakiem i prof. dr. hab. Wojciechem Dyduchem oraz Kanclerzem Pawłem Kadłubiakiem.

Deklaracja Miasta Nauki to wyjątkowa inicjatywa, która łączy wszystkich mieszkańców naszego regionu wokół wspólnego celu – stworzenia przestrzeni do dialogu, współpracy i działania na rzecz lepszej przyszłości Śląska. Jest zaproszeniem do budowania regionu, w którym nauka jest nowym przemysłem, napędzającym transformację społeczną i gospodarczą.

Deklaracja jest także owocem działań, jakie zostały podjęte w ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki - Katowice 2024. Rok obchodów EMNK 2024 był wypełniony wydarzeniami, debatami i innymi aktywnościami, w trakcie których wspólnie celebrowaliśmy bogactwo naukowe naszego regionu. Otrzymanie przez Miasto Katowice tego zaszczytnego wyróżnienia to jednak dopiero początek ogromnych zmian, jakie czekają nas w najbliższych latach.

Transformacja tożsamości naszego regionu jest nieunikniona. Intensywna eksploatacja dóbr naturalnych zdewastowała środowisko i zdrowie wielu pokoleń mieszkańców Śląska. W trakcie obchodów EMNK 2024 powstało wiele pomysłów na to, jak zdiagnozować i naprawić zniszczenia, które pozostawił po sobie przemysł, oraz jak kontynuować ideę Miasta Nauki w przyszłości.

Wierzymy, że to nauka jest nowym przemysłem Śląska! Dzięki nauce, edukacji i sztuce będziemy w stanie spłacić dług zaciągnięty wobec środowiska oraz mieszkańców miast i wsi w naszym województwie. Wykorzystamy możliwości nauki – naszego wspólnego dobra – do przekształcenia regionu w jeszcze lepsze miejsce do życia. Chcemy żyć w Mieście Nauki i razem działać na rzecz zmiany i rozwoju! - podkreślają wspólnie sygnatariusze.

Początek spotkania był okazją do obejrzenia krótkometrażowego filmu podsumowującego Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024. Następnie każdy z Rektorów zaprezentował jeden punkt Deklaracji. JM Rektor prof. dr hab. inż. Celina M. Olszak przedstawiła punkt 7, który brzmi:

Miasto Nauki gruntuje i ożywia demokratyczne społeczeństwo sprzyjając właściwemu poziomowi debaty publicznej, inicjując dialog społeczny o sprawach ważnych dla każdego mieszkańca. Troską środowiska naukowego będzie dołożenie starań, by wspólnie z obywatelami i władzami miast i regionu znaleźć najlepsze możliwe rozwiązanie dla pojawiających się problemów. To nowa agora, gdzie – z pomocą swoich uczelni – wolni obywatele pytają, dyskutują, stawiają hipotezy, eksperymentują, zaspokajając w ten sposób naturalną ciekawość poznania i pragnienie prawdy.

Po uroczystym powitaniu nastąpiło podpisanie Deklaracji Miasta Nauki.

Wydarzenie zwieńczył Koncert Muzyki Filmowej - autorskie aranżacje Jana Stokłosy.

Deklaracja Miasta Nauki

Punkt 1

Nauka, sztuka i edukacja są dobrem wspólnym wszystkich mieszkańców regionu i należy dążyć do tego, aby każdy miał szansę czerpać korzyści z obecności uczelni publicznych w regionie. Dlatego będziemy kontynuować współpracę na rzecz rozwoju dziedzictwa Miasta Nauki, w tym zwłaszcza w zakresie umacniania dialogu społecznego poprzez naukę, wspólnych badań naukowych, kształcenia studentek i studentów oraz poprawy warunków życia i kształcenia w regionie poprzez umacnianie związków uczelni z ich otoczeniem społecznym, gospodarczym i samorządowym.

Punkt 2

Ośrodki naukowe i wyższego kształcenia istnieją w naszym regionie od międzywojnia, ale przyszedł czas, żeby uznać naukę, sztukę i edukację za nowy przemysł Śląska, który uczyni nasz region równie atrakcyjnym do pracy i życia, jak stało się to za sprawą nowoczesnego przemysłu w XX wieku. Nauka i edukacja budują odporność regionu i państwa, a także stanowią o ich przyszłości przygotowując instytucje i obywateli na dokonujące się zmiany demograficzne, kulturowe, technologiczne, energetyczne, klimatyczne.

Punkt 3

Transformacja cywilizacyjna województwa nie oznacza zerwania z unikalną tożsamością Śląska i Zagłębia. Wysoka kultura techniczna, obcowanie mieszkańców od wieków z zaawansowaną technologią i organizacją pracy, prymat kompetencji i pracowitości w ocenie człowieka i wynikająca stąd tolerancja – stanowią doskonały fundament dla budowania kultury pomysłowości, niestrudzonego poszukiwania i odwagi twórczego eksperymentu.

Punkt 4

Wieloletnia przemysłowa eksploatacja regionu zdewastowała środowisko naturalne i zdrowie wielu pokoleń. Potrzeba pilnych działań, aby dokonać szerokiej diagnozy kondycji zdrowotnej mieszkańców oraz stanu środowiska naturalnego, aby móc opracować systemowy program naprawczy. Uczelnie publiczne powinny być kluczowymi uczestnikami tych prac.

Punkt 5

Nauka i edukacja są spłatą części długu zaciągniętego wobec wielu pokoleń mieszkańców, dotkniętych wyniszczającą zdrowie pracą, dewastacją ekologiczną środowiska, rabunkową eksploatacją złóż kopalnych, problemami społecznymi typowymi dla obszarów przemysłowych. Powinnością uczelni, regionu, metropolii i miasta jest podejmowanie szerokiej, wielodziedzinowej współpracy celem systemowego diagnozowania i modelowania rozwiązań problemów, z jakimi borykają się wszyscy mieszkańcy.

Punkt 6

Do 2030 roku dwie trzecie populacji świata będzie mieszkać w miastach. Potrzebne są nowe myślenie i praktyki oparte na badaniach naukowych, aby miasto mogło dbać o wysoką jakość życia i dobrostan swych mieszkańców. Miasto Nauki jest projektem budowania zasobów, środków i systemów uczelni publicznych dla stworzenia warunków do swobodnych interakcji naukowców i mieszkańców. W Mieście Nauki toczy się nieustanny dialog o tym, jak nauka, sztuka i edukacja mogą ulepszyć nasze życie indywidualne i wspólne.

Punkt 7

Miasto Nauki gruntuje i ożywia demokratyczne społeczeństwo sprzyjając właściwemu poziomowi debaty publicznej, inicjując dialog społeczny o sprawach ważnych dla każdego mieszkańca. Troską środowiska naukowego będzie dołożenie starań, by wspólnie z obywatelami i władzami miast i regionu znaleźć najlepsze możliwe rozwiązanie dla pojawiających się problemów. To nowa agora, gdzie – z pomocą swoich uczelni – wolni obywatele pytają, dyskutują, stawiają hipotezy, eksperymentują, zaspokajając w ten sposób naturalną ciekawość poznania i pragnienie prawdy.